English | 
Français |
Dentsch
Văn
Miếu Hưng Yên
| Theo "Từ điển địa danh văn
hóa và thắng cảnh Việt Nam" thì trên cả nước hiện
nay chỉ có 6 văn miếu: Văn miếu Quốc Tử Giám, Văn miếu
Huế, Văn miếu Hưng Yên, Văn miếu Hải Dương, Văn miếu Bắc
Ninh, Văn miếu Đồng Nai. Văn Miếu Hưng Yên còn gọi là
Văn miếu Xích Đằng (vì được xây dựng trên đất làng Xích
Đằng), nguyên xưa là Văn Miếu của Trấn Sơn Nam (căn cứ
vào Khánh, Chuông của di tích), nhưng đến năm 1831, tỉnh
Hưng Yên được thành lập thì Văn miếu Hưng Yên thuộc hàng
tỉnh. Văn miếu Hưng Yên được khởi dựng từ thế kỷ XVII
và được trùng tu, tôn tạo lớn vào năm Kỷ Hợi, niên hiệu
Minh Mệnh thứ 20 (1839), đời vua Nguyễn Thánh Tổ (1820
- 1840), trên nền của chùa làng Xích Đằng, xã Nhân Dục,
tổng An Tảo, huyện Kim Động xưa, nay là phường Lam Sơn,
thị xã Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên. Dấu tích còn lại đến ngày
nay là 2 tháp đá: Phương Trượng Tháp và Tịnh Mãn Tháp.
Hiện tại Văn miếu đang thờ Đức Khổng Tử, người được suy
tôn là "Vạn thế sư biểu", và các chư hiền của
nho gia. Cùng thờ với Khổng Tử là Chu Văn An, người thầy
giáo, người hiệu trưởng đầu tiên của Trường Quốc Tử Giám.
Năm 1992, Văn miếu Hưng Yên được Bộ VHTT xếp hạng là di
tích lịch sử. |
Kiến Trúc
Văn miếu có kết cấu kiến trúc kiểu chữ Tam, bao gồm: Tiền
tế, Trung từ và Hậu cung. Hệ thống mái của các tòa được làm
liên hoàn kiểu "Trùng thiềm điệp ốc". Mặt tiền Văn
miếu quay hướng Nam, cổng Nghi môn được xây dựng đồ sộ, bề
thế, mang dáng dấp cổng Văn miếu Hà Nội. Phía trong cổng có
sân rộng, ở giữa sân là đường thập đạo, hai bên sân có lầu
chuông và lầu khánh cùng 2 dãy tả vu, hữu vu. Khu nội tự gồm:
Tiền tế, Trung từ và Hậu cung, kiến trúc giống nhau, được
làm theo kiểu vì kèo trụ trốn. Toàn bộ khu nội tự Văn miếu
tỏa sáng bởi hệ thống đại tự, câu đối, cửa võng và hệ thống
kèo cột đều được sơn thếp phủ hoàn kim rất đẹp.
Hiện vật
Hiện vật quý giá nhất của Văn miếu là 9 tấm bia đá
khắc tên tuổi, quê quán, chức vụ 161 vị đỗ đại khoa ở Trấn
Sơn Nam thượng ngày xưa (trong đó tỉnh Hưng Yên có 138 vị,
tỉnh Thái Bình 23 vị) thuộc các triều đại Trần, Mạc, Lê đến
Nguyễn. Học vị cao nhất là Trạng nguyên Tống Trân (người thôn
An Cầu, huyện Phù Cừ) đời Trần; Trạng nguyên Nguyễn Kỳ (người
xã Bình Dân, huyện Đông An) triều Mạc; Trạng nguyên Dương
Phúc Tư (người xã Lạc Đạo, huyện Văn Lâm) triều Lê. Chức vụ
cao nhất là tiến sĩ Lê Như Hổ, Quận công triều Mạc. Ngoài
ra còn có một số dòng họ đỗ đạt cao như họ Dương ở Lạc Đạo
(Văn Lâm); họ Vũ, họ Hoàng ở Ân Thi; họ Lê Hữu ở Liêu Xá (Yên
Mỹ)...; một số huyện có nhiều nhà khoa bảng như: Văn Giang,
Ân Thi, Yên Mỹ, Tiên Lữ, Kim Động..
Lễ hội
Văn miếu xưa kia có 2 mùa lễ hội, trọng hội là ngày
10.2 và ngày 10.8 hàng năm. Cứ vào các ngày trọng hội, các
vị nho học và quan đầu tỉnh phải đến Văn miếu tế lễ để thể
hiện nề nếp nho phong, tôn sư trọng đạo, làm gương cho con
cháu, cầu mong sự nghiệp giáo dục ngày càng tiến bộ.
Ngày nay, hằng năm cứ vào ngày đầu xuân tại Văn miếu có tổ
chức sinh hoạt văn hóa, đó là tổ chức tế lễ, dâng hương, triển
lãm thư pháp, hát ca trù, từng bước khôi phục lại lễ hội xưa.
Ngoài ra vào mùa thi, thanh thiếu niên, học sinh về Văn miếu
tìm hiểu truyền thống hiếu học của cha ông và thắp nhang cầu
mong cho sự học hành ngày càng phát triển.
Du khách nước ngoài tham quan một trong 9 tấm bia đá ghi danh
các vị đỗ đại khoa, hiện còn lưu giữ tại Văn miếu Hưng Yên
Ảnh: Thu Hường
Để đáp ứng nhu cầu ngày một cao của con người và cũng là hòa
đồng với sự phát triển chung của xã hội. Văn miếu Hưng Yên
đang được quy hoạch với quy mô khá hoàn thiện với tổng diện
tích gần 6 ha. Năm 2004, tỉnh Hưng Yên đã có chủ trương trùng
tu, tôn tạo các hạng mục công trình như vốn có của di tích,
được phân thành các khu chức năng khác nhau, như: Văn hóa
khuyến học, khu Đền Lạc Long Quân, khu văn hóa, khu Chùa Nguyệt
Đường, khu Hồ Văn, Đầm Vạc. Các công trình dần được phục hồi
và tôn tạo để Văn miếu Hưng Yên trong tương lai gần sẽ trở
thành một trung tâm khuyến học và điểm du lịch tiêu biểu của
tỉnh Hưng Yên.
|
Thời
Tiết
